پلاکباب با سینی مزه

ترکیبات: مرغ، کشمش، آلو، قیصی، رب گوجه

رونق باغ می‌رسد، چشم و چراغ می‌رسد
مولانا– غزلیات- در مدح متنجان

متنجان اگرچه در شکل حروف تشابهی با فسنجان دارد اما در ظاهر و طعم و رنگ کاملا متفاوت است، هر چه فسنجان تاریک و عمیق است، متنجان رنگارنگ و بذله‌گو.
مرغ را خوب در روغن تازه تابانده‌اند و بر روی آن کشمش و آلو و قیصی نهاده‌اند و نام‌ متنجان بر آن نهاده‌اند. این طعام را با پلا نوش جان کنید آن قدر که جانتان سس شود و پلکتان سنگین. این خورش با اشپل شور و زیتون حلال می‌شود.

ترکیبات :  گوشت مرغ، دانه انارترش و سیر

شاید به پارسی چنان آید که خوردن انار دیو را به دل راه ندهد و بگریزاند.
کارنامه خورش، نادر میرزا

از مشخصه‌های غذای گیلانی غلبه مزه ترش است بر دیگر مزه‌ها، اما خیلی باید حواستان باشد که ترشی و شیرینی غذا میزان باشد. به قول محبوبه خانم هَچین هَچین نیست، که یا از ترشی دل را غش بیاورد و یا از شیرینی دل را بزند. این خورشت اگر نیک پرورده شود از بهترین خورشهاست. ترکیب مرغ و دانه‌های یاقوتی انار و سیر، ترکیبی بهشتی است که با ماست دلالی و زیتون حلالتان می‌شود. در خوردن این غذا امساک نکنید و تا مرز سَس شدن نوش جان کنید.

ترکیبات: بادمجان و گوجه شکم‌پر با گردو، سبزیجات محلی، رب انار و سیر

گویا کسی از بادمجان بد گفته، می‌روم تا با او بجنگم

نادرمیرزا، آشپزباشی قاجار

معلوم نیست چه کسی اول بار طعم لذیذ بافت لطیف و گوشتی بادمجان که در روغن جزجز می‌کند را کشف کرد.
بادمجان گوده این چنین است که شکم بادمجان را شکافته و با گردو و رب انار و سبزیجات بهشتی و کمی سیر پر می‌کنند و باقی مخلفات رازهای مگوی آشپزخانه‌ی محبوبه خانم است و از نیکوترین طعامهاست و محبوب دل گیاه‌خواران. خواستی با نان بخور، خواستی حتا با کته، خواستی با ماست چکیده، خواستی با ماست بورانی. یعنی تی جان قوربان این همه آزادی انتخاب داری، میان خوب و خوبتر، دِ چی خواهی؟

ترکیبات: مغزگردو، گوشت مرغ، رب انار

فریاد از آن چشم سیاهی که تو داری
صائب، جامه دران در مواجهه با فسنجان گیلکی

فسنجان از آن غذاهاست که به وسیله‌ی آن می‌خواهی به کسی بگویی تی جان قربان. یعنی این قدر نقش مهمی در روابط بشری دارد، بس که پختش صبر و مهارت می‌طلبد. از ربش بگیر که از انار سرخ یاقوتی گرفته می‌شود و به لطایف‌الحیلی از سیاهی به شب طعنه می‌زند تا آن‌ مغز گردو که آن قدر توی سر و جان خودش می‌زند که به روغن بیفتد، تا تکه‌های مرغ که آواز همی سر دهند مَرَه بُخور. فسنجان را با پلا و پیاز شکسته با مشت و زیتون پروده آن قدر بخورید تا چشمتان سیاهی برود و جانتان سَس شود.