غذای ایرانی
ترکیبات: گوشت سینه مرغ، گوجه فرنگی کبابی و دورچین
رنجوری را گفتند: دلت چه میخواهد؟
گفت: آن که دلم چیزی نخواهد.
سعدی، گلستان، در فضیلت قناعت
تکههای سینهی مرغ خوابانده در زعفران و ادویهجات که خوب بر آتش منقل زرین شده و گوجهی کبابی سرخ رخسار، مزین به دورچین الوان را جوجه کباب گویند. جوجه کباب را با پیاز شکسته با مشت و زیتون پرورده و دوغ خنک نوش جان کنید تا حلالتان شود.
ترکیبات: کبابهای شیشلیک، برگ، چنجه ترش، جوجه ترش، کوبیده و جوجه
اما مردم بیگانه را هر روز مهمان مکن، از آن که هر روز به حق مهمان نتوان رسیدن، بنگر تا یک ماه چند بار مهمانی توانی کردن، آن که سه بار توانی کردن یک بار کن و آن سه بار اندر او خرج کن، تا خوان تو از همه عیبی مبرا بود و زبان عیبجویان بر تو بسته.
قابوسنامه، اندر فواید سینی اعیانی
سینی اعیانی باغ دلگشای رنگارنگی است از کباب شیشلیک و برگ و چنجه ترش و جوجه ترش و کوبیده، مزین به دورچینهای الوان لذیذ جهت سور و سات و بریز و بپاش و مهمانی. سینی اعیانی را دور هم نوش جان کنید و بگویید و بخندید و خوش باشید که زندگانی این است.
ترکیبات: ران یا سینه مرغ پخته شده، سس مخصوص، زرشک پلو و دورچین
خیالانگیز و جانپرور چو بوی گل سراپایی
نداری غیر از این عیبی که میدانی که زیبایی
رهی معیری، غزلها، دفتر اول
برنج ایرانی خوب دم کشیده که عطرش تا هفت خانه آن طرفتر میرود، در کنارش ران یا سینهی بریان شده در روغن و معطر به زعفران، همراه دانههای خندان و یاقوتی ترش و شیرین زرشک، ترکیب ملکوتی و آشنای زرشک پلو، غذای ایرانی خوش بروروست.
زرشک پلو را با ماست چکیده و زیتون پرورده نوش جان کنید تا حلالتان شود.
ترکیبات: ران یا سینه مرغ پخته شده، سس مخصوص، زرشک پلو و دورچین
خیالانگیز و جانپرور چو بوی گل سراپایی
نداری غیر از این عیبی که میدانی که زیبایی
رهی معیری، غزلها، دفتر اول
برنج ایرانی خوب دم کشیده که عطرش تا هفت خانه آن طرفتر میرود، در کنارش ران یا سینهی بریان شده در روغن و معطر به زعفران، همراه دانههای خندان و یاقوتی ترش و شیرین زرشک، ترکیب ملکوتی و آشنای زرشک پلو، غذای ایرانی خوش بروروست.
زرشک پلو را با ماست چکیده و زیتون پرورده نوش جان کنید تا حلالتان شود.
ترکیبات: ماهی سفید، ماهی قزل آلا، کولی ماهی، ماهی مالاتا
دگران خوشگل یک عضو و تو سر تا پا خوب
آنچه خوبان همه دارند تو تنها داری
سینی ماهی گیلاکو مجموعهای است از ماهی سفید و مالاتا و کولی و قزلآلا و خلاصه جمع خوبان جمع است. برایتان بگویم که محبوبه خانم ما برای انتخاب ماهی خیلی وسواس به خرج میدهد، این طور که ماهی را توی دستش میچرخاند، خوب به چشمش خیره میشود که درخشان باشد و فلسش سفت و فشارش که میدهد جای فشار انگشت روش نماند و آبششها سرخ و بوی ماندگی ندهد. پس با خیال راحت سر سفرهی رنگین بنشینید و ماهی و پلا و زیتون پرورده را آن قدر بخورید که استخوانهایتان به گزگز بیفتد. گیلکان حقیقی ماهی پلا را با دست میخورند تا حلالشان شود.
ترکیبات: فیله مرغ پخته شده، بادمجان، برنج و ادویهجات مخصوص
از پیشوایان ما رسیده که بادنگان چون نخست خورند، هر چه به دل گیرند از دردها و از خدای بزرگ بخواهند آن درد میبرد.
کارنامه خورش، نادر میرزا
تکههای سینهی مرغ آغشته با ادویه و ورقههای بادمجان نیکو تابانده شده و به استادی سرخ شده و مانند دیگر تهچینها میان پلو نهاده شده. این طعام بس نیکو و بامزه است و خوردنش با ماست چکیده ثواب دو چندان دارد.
ترکیبات: کبابهای ترش، ران مرغ، کوبیده و جوجه
صبا به تهنیت پیر می فروش آمد
که موسم طرب و عیش و نوش آمد
اگر اهل بریز و بپاش و مهمانی و دوره همی هستید سینی مخصوص گیلاکو را از قلم نیندازید. ترکیبی از کبابهای ترش و ران مرغ بریان شده و کوبیده و جوجه، مزین به دورچین، مقرون به صرفه و رنگارنگ. آن قدر بخورید که جانتان به ویجویج بیفتد و خونتان داغ شود.
ترکیبات: گوشت گوساله، بادمجان، برنج و ادویهجات مخصوص
طعامی است دو نفره، شبیه هوای دو نفره، صمیمی و جانپرور. گوشت لطیف و پزای گوساله و بادمجان و برنج معطر ایرانی و ادویهجات مخصوص در هم آمیخته و ترکیب شده، به ترتیبی که دل قالب برنج را که بشکافی با خود میگویی کو میان اندرین میان که منم. ته چین را با ماست چکیده و زیتون پرورده نوش جان کنید تا حساب کار بیاید دستتان.
ترکیبات: کوبیده از ترکیب چرخ کرده مخلوط گوشت گوساله و گوسفند، گوجه فرنگی کبابی و دورچین
اول آن که دست و دهان بشوید که چون طعام خوردن بر نیتِ زادِ آخرت بود عبادت بود. این چون وضویی باشد پیش از آن و نیز دست و دهان پاکتر شود و کسی که پیش از طعام دست بشوید، در خبر است که از درویشی ایمن بُوَد.
کیمیای سعادت، آداب طعام خوردن
گوشت گوساله و گوسفند در هم شده و خوب ورز داده شده و به آتش اندر شده و گوجهی کباب شده و خوب له و لورده شده، که آبش درآمده و با چربی کباب درآمیخته ترکیب ایرانی کباب کوبیده است.
توصیه محبوبه خانم این است که کوبیده را با پیاز مُشتی و زیتون پرورده و سماق فراوان میل بفرمایید. چه با کتهی ایرانی و چه با نان نیکوست تا میل شما کدام باشد و چه در نظر آید.
ترکیبات: راسته گوساله، گوجه فرنگی کبابی، دورچین و کته
بوی کباب داری، تو نیز دل کبابی
راستهی گوسالهی به سیخ کشیده و به آتش اندر شده و نیک پخته را در میان پلو نهند و به گوجهی آتشین و پاره شده و ترکیب مکش مرگ مای پیاز، جعفری و حضور افتخاری گردو و پنیر محلی و کال باقلا مزین کنند و آن را پلا کباب گویند. محبوبه خانم در این خصوص میفرماید زای جان پلا کباب را با تر سیر و اشپل شور بخور تا حلالت شود.
ترکیبات: گوشت فیله گوساله، گوجه فرنگی، دورچین
تو از هر در که باز آیی بدین خوبی و زیبایی
دری باشد که از رحمت به روی خلق بگشایی
گوشت فیلهی گوساله که بر آتش نرم مغز پخت شده و گوجهی کبابی، مزین به دورچین لذیذ و الوان.
کباب برگ را با سیر فراوان و انواع فلفلها نوش جان کنید تا طبایع سرد و گرم به تعادل برسند و نمک و فلفل و سماق جداگانه و به اندازه بر آن بپاشید و آن قدر بخورید که تنتان مورمور شود و وجودتان بوی کباب بگیرد.
ترکیبات : گوشت دنده گوسفندی ، گوجه فرنگی ، دورچین
بدان که نخست باید خورنده را به راستی خواهش خوردن باشد و در گرسنگی خورد که گواریدن آن آسان شود و تن فربه کند.
کارنامه خورش، نادر میرزای قاجار
گوشت دندهی گوسفند را از اول شب تا صبح در ادویهجات مخصوص خوب خوابانده و صبح بر آتش نرم بریان میکنند. همچنین گوجهی سالم و سرخ خوب رسیده را حسابی کبابی میکنند تا همراه شیشلیک نوش جان شود. ثواب در این است که شیشلیک را با پیاز فراوان و برای رفع عطش حاصل از چربی گوشت، همراه دوغ تناول کنید.
نوش جان
ترکیبات: یک سیخ کوبیده مخلوط گوساله و گوسفند، یک سیخ برگ گوشت فیله گوساله، دورچین
ای شهی کز همه شاهان چو همی درنگرم
خدمت توست گرامیتر و شایستهترم
تا همی زنده بُوَم خدمت تو خواهم کرد
از ره راست گذشتم گر ازین درگذرم
یک سینی پرطمطراق از همنشینی کباب کوبیده مخلوط گوشت گوساله و گوسفند و کباب برگ فیله گوساله، گوجهی آتشینِ جگر پاره و مزین به دورچین الوان، چون همه فراهم شد کره تازه به زیر پلو پراکنید و چند قطره لیموی ترش یا نارنج تازه بچکانید و چشم ببندید و دهان بگشایید.
ترکیبات: کوبیده از ترکیب چرخ کرده مخلوط گوشت گوساله و گوسفند، جوجه کباب تهیه شده از سینه مرغ، گوجهفرنگی کبابی و دورچین
هرگز حسد نبرده و حسرت نخوردهام
جز بر دو روی یار موافق که در همست
سعدی، غزلیات در مدح کباب وزیری
کباب وزیری میدان آشتی است، پایانی لذیذ بر مناقشهی میان کبابها، وقتی انتخاب سخت میشود، همنشینی کباب کوبیده و جوجه کباب پاسخ به تمام تردیدهاست. همراه کباب وزیری زیتون پروده یا اشپل شور و ماست چکیده را فراموش نکنید.
نوش جان